Kafein nedir?
Kafein, kimyasal formülü C8H10N4O2 olan uyarıcı etkilere sahip uyandırıcı ergojenik bir maddedir. Alman kimyager Friedrich Ferdinand Runge tarafından 1819 tarihinde keşfedilmiştir. Orta seviyeli merkezi sinir sisteminin (MSS) uyarıcısıdır. İnsan vücudunda depolanmaz ve tüketimden birkaç saat sonra atılır.
Kahve, çay, kakao çekirdeği gibi yaprak veya meyve halindeki besinlerin doğal halinde bulunan kafein, enerji içecekleri ve kolalı içeceklerin yanı sıra birçok ilacın içerisinde, laboratuar deneylerinde ya da klinik araştırmalarda kullanılmaktadır. Üstelik ağrı kesici ilaçlarda, kardiyovasküler hastalıklarda ve sinir sistemi rahatsızlıkları konusunda da oldukça etkilidir.
Bazı besinlerin 100 gramındaki ortalama kafein miktarı aşağıda belirtilmiştir:
Espresso- 212 mg
Filtre Kahve- 40 mg
Enerji içecekleri- 31 mg
Demlenmiş çay- 11 mg
Kola- 8 mg
Bitter çikolata- 43 mg
Kafeinin Faydaları
Uzun süreli ve yoğun çalışma ortamlarında uykusuzluk ve yorgunluk hissini önemli ölçüde azaltarak enerjiyi ve odaklanma seviyesini maksimum düzeye çıkartır. Bu sayede okuduğunuzu daha kolay anlamanıza ve daha kolay ezberlemenizi sağlar.
Sporcular için kafein, antrenman sonunda oluşacak yorgunluğu engeller. Egzersiz yapmadan önce kafein alan sporcular hem daha fazla kalori yakar hem de maksimum performans gösterebilir. Bunun sebebi, kafeinin nabız ve kan basıncının yükselmesi ile böbreklerde daha fazla kan süzülüp vücuttan su atılmasını sağlamasıdır. Üstelik refleks hareketlerin ön planda olduğu tenis, voleybol ve benzeri sporlarda reaksiyon hızını artırır. Kas spazmının önüne geçer ve antrenmanda devamlılığı sağlar.
Kafeinin İnsan Vücuduna Etkileri
Beynimizdeki nöronlar, uykuda olmadığımız zaman diliminde çalışırlar. Bu süreç içerisinde reseptörlere bağlı adenozin oluşur. Uyku yetersizliği veya uzun süreler çalışma durumunda bu hormonun seviyesi yükselir ve kendimizi yorgun, halsiz ve uykusuz hissederiz. Kafein de adenozin ile aynı işi görür ve 4 ile 6 saat arasında yorgunluk ve uykusuzluk hissinden vücudumuzu arındırır.
Kafein, beyindeki bazı damarları olumlu yönde daraltarak migren hastalıklarının tedavisine yardımcı olur ve baş ağrısını giderir. Kafeinin uyarıcı etkisi ile akciğer yollarını açarak bronşit, astım, prematüre apnesi ve brankopulmonari displesi gibi solunum rahatsızlıklarını önler. Felç geçirme riskini 1/4 oranında düşürür. Deri hastalıklarına karşın iyileştirici etkisi vardır. Son olarak, çeşitli araştırmalar kafeinin alzheimerı önlemede katkı sağladığını kanıtlamıştır.
Kahvenin vücudumuza etkileri hakkında daha ayrıntılı bilgi için Bir Diyetisyenin Kaleminden Kahve yazımıza göz atın!